Agressie hoort er nooit ‘gewoon bij’

Soms speelt de werkdruk een rol bij agressie. Schiet persoonlijke aandacht erbij in vanwege onderbezetting of administratie, dan reageren patiënten, cliënten of familie daar soms vervelend op. Een lage bezetting kan bovendien (een gevoel van) onveiligheid veroorzaken. Bijvoorbeeld tijdens nachtdiensten.

Omgaan met verschillende vormen van agressie

Agressie kan meerdere aanleidingen hebben. Die verschillende vormen van agressie vragen om verschillende reacties. Het platform Nursing onderscheidt drie categorieën. Komt het incident voort uit frustratie of angst, dan gaat het om (1) situationele agressie. Denk aan frustratie die opbouwt bij lange wachttijden. Benoem in zo’n geval je begrip voor de moeilijke situatie waarin de cliënt, patiënt of familie verkeert. Die erkenning kan de gemoederen bedaren.

(2) Instrumenteel agressief is iemand die bewust grenzen opzoekt, pest, dreigt of seksueel intimideert. Belangrijk is dat je een heldere grens stelt, zonder je emoties de overhand te geven (stoom afblazen doe je naderhand bij je collega’s). Geef aan wat de gevolgen zijn als de ander volhardt: je kunt dan bijvoorbeeld geen zorg meer bieden aan diegene.

Ten slotte is er ook (3) willekeurige agressie, die voortkomt uit een stoornis of ziekte, of het gevolg is van middelengebruik. Houd in dat geval fysieke afstand, terwijl je op een vriendelijke manier in gesprek probeert te komen. Schakel hulp in en zet je persoonlijke veiligheid op de eerste plaats.

Steun je teamgenoten

Wist je overigens dat naaste collega’s vaak belangrijker zijn dan je denkt? Je teamgenoten zijn degenen die je opvangen als er iets naars gebeurt. En die eerste steun bepaalt hoe je die ervaring verwerkt. Je collega’s zorgen er dus voor dat de schrik geen trauma wordt.

Sommige organisaties leiden medewerkers speciaal op om peer support te geven aan collega’s. Maar jij kunt dat ook: laat je teamgenoot rustig uitpraten, neem het verhaal serieus en leg de schuld niet bij je collega neer. Onvoorwaardelijke steun van het team is veel belangrijker dan goedbedoelde tips als 'je moet ook nooit in je eentje naar die patiënt toegaan'.

Gezond organisatieklimaat

Ook bij IZZ besteden we aandacht aan agressie en geweld in de zorg. De confrontatie hiermee kan immers je welzijn en gezondheid schaden. In zorgorganisaties met een gezond organisatieklimaat krijgt agressie minder kans, weet Anouk ten Arve, programmamanager Gezond werken bij IZZ. "Een ontspannen medewerker is beter in staat rustig en de-escalerend te reageren. In organisaties waar het zorgpersoneel minder onder druk en spanning staat, komen daarom minder geweldsincidenten voor."

"Een gezond organisatieklimaat betekent dat er binnen je organisatie een beeld bestaat dat agressie en geweld er niet bij horen. Dat je met je teamgenoten kunt delen dat je bang was. Maar óók met je werkgever", zegt Anouk. Wuif incidenten niet weg, ga met je leidinggevende en met collega’s in gesprek. Want agressie heeft invloed op je gezondheid, geluk en werkplezier.