Slaap je slecht? Verbeter je nachtrust
Werk jij in de zorg, dan loop je een groter risico op slaapproblemen. Als je regelmatig slecht slaapt, kan dat ernstige schade aan je gezondheid toebrengen. Waarom slapen zorgmedewerkers slechter en wat zijn de gevolgen hiervan? De feiten.
Een goede nachtrust is essentieel om fysiek en mentaal fit te blijven. Gemiddeld hebben we per nacht zeven à acht uur slaap nodig. In de Monitor Gezond werken in de zorg vroegen we zorgmedewerkers naar hun slaapklachten.
Van de deelnemers heeft:
- 19% veel last van moeilijk in slaap komen;
- 31% veel last van een onrustige of gestoorde slaap;
- 27% veel last van te vroeg wakker worden.
In klinische zin heb je slaapproblemen wanneer je lijdt aan twee van de drie soorten klachten. Dat geldt voor 19% van de werknemers in Nederland. De Monitor laat zien dat zorgmedewerkers boven dat gemiddelde uitkomen: maar liefst 25% van hen heeft slaapproblemen.
Oorzaken van slaapklachten in de zorg
Dat je beter geen dubbele espresso kunt drinken voor het slapengaan, dat weet je. Maar misschien eet, drink of doe onbewust dingen die een gezond slaapritme in de weg staan. Per type slaapprobleem hebben we een aantal checklists op een rij gezet met oplossingen die je zelf kunt uitproberen.
1. Je privé speelt mee
Je kunt natuurlijk wakker liggen door privéomstandigheden. Bijvoorbeeld doordat je bij het slapen last hebt van licht of lawaai of doordat je (misschien) te laat naar bed gaan en zo geen gezond slaapritme opbouwt. Er kunnen ook financiële zorgen zijn of zorgen om familieleden of naasten (mantelzorg). En wat meespeelt bij veel mensen in de zorg: het merendeel van de zorgmedewerkers is vrouw, en slapeloosheid is een klacht die bij zwangerschap en bij de overgang kan horen.
2. Slecht slapen door stress op het werk
Ook stress is een belangrijke oorzaak van slaapproblemen. Misschien lig je ’s nachts te piekeren. Over ruzie met je leidinggevende of omdat er te veel op je bordje ligt. Drie vormen van werkdruk veroorzaken de meeste slaapklachten, weten we uit IZZ-onderzoek:
- kwantitatieve werkdruk: veel werk en onder tijdsdruk werken;
- emotionele werkdruk: veel emotioneel belastende situaties;
- fysieke werkdruk: veel lichamelijke inspanningen.
Herkenbaar? Ga na hoe je een eerste stap kunt zetten om de werkdruk bespreekbaar te maken en aan te pakken. Of lees meer in onze dossiers regeldruk en psychische belasting.
3. Slecht slapen door late diensten
Er zijn zorgmedewerkers die huppelend hun nachtdiensten draaien en daarna slapen als een os. Misschien ben jij zo’n geluksvogel, maar de kans is groter dat je mentaal en fysiek last hebt van het onregelmatige werken. We vroegen het ons IZZ ledenpanel. Van de respondenten:
- werkt 86% wel eens in onregelmatige diensten;
- merkt 75% dat dit invloed heeft op hun gezondheid.
Door wisselende diensten – vooral nachtdiensten – gaat je interne klok ongelijk lopen met de echte klok. Dat kan je slaap verstoren. Maar werken in de zorg beperkt zich nu eenmaal niet tot kantooruren. In veel functies zijn onregelmatige diensten een noodzakelijk ‘kwaad’.
Gelukkig zijn nachtdiensten niet voor iedereen een drama. Kraamverzorgende Nicole Looyestijn wil het liefst geen bevalling missen. Gelukkig heeft ze geen enkele moeite met wachtdiensten in de nachtelijke uren. Daarom draait ze mee in de ‘partus poule’, waardoor collega’s ontzien worden die juist veel moeite hebben met de onregelmatige uren.
