8 nachtdienst tips
Met deze tips draai je gezonde nachtdiensten in de zorg
Als je in de zorg werkt, kunnen nachtdiensten er bij horen. De zorg gaat immers altijd door. Hoe zorg je er voor dat je gezond kunt blijven werken, als je nachtdiensten draait. IZZ geeft je acht nachtdienst tips voor gezonde nachtdiensten in de zorg.
Auteur: redactie IZZ
Goed slapen en nachtdienst gaan niet altijd goed samen. Terwijl goed slapen erg belangrijk is voor je fysieke en mentale gezondheid. Gemiddeld heb je 7 tot 8 uur slaap per nacht nodig. Dat lukt lang niet iedereen: 1 op de 10 Nederlanders heeft slaapproblemen. En voor zorgmedewerkers is dat zelfs 1 op de 5, blijkt uit de Monitor Gezond Werken in de zorg van IZZ. Nachtdiensten verstoren bovendien je dag- en nachtritme. Volgens een advies van de Gezondheidsraad uit 2017 blijkt dat (langdurig) nachtwerk leidt tot een verhoogd risico op slaapproblemen, diabetes mellitus (type 2), en hart- en vaatziekten.
Volgens de Arbeidstijdenwet volgt na een vroege nachtdienst (tot 2.00 uur) een rust van minimaal 11 uur. Na een late nachtdienst (tot na 2.00 uur) een rust van minimaal 14 uur.
Acht tips voor een gezonde nachtdienst
Tip 1. Eén slaapcyclus voor je nachtdienst
Probeer vóór je nachtdienst al 1 slaapcyclus (90 minuten) te slapen. Dan start je meer uitgerust aan je dienst.
Tip 2. Doe tijdens je nachtdienst een powernap
Kijk of je op een rustig moment een powernap kunt doen. Daardoor voel je je de rest van de nacht minder slaperig. Na zo’n dutje van 10 à 20 minuten ben je ook weer alert.
Lees ook: Gezond door de nacht bij het Jeroen Bosch ziekenhuis
Tip 3. Houd jezelf warm met een vest of trui
Zorg dat je tijdens de nachtdienst altijd een vest of trui bij je hebt. Rond 3 uur ‘s nachts is je lichaamstemperatuur op zijn laagst en krijg je het kouder.
Tip 4. Voeding tijdens je nachtdienst: een lichte snack
Een lichte snack tijdens je nachtdienst kan helpen om wakker te blijven. Kies voor koolhydraten (brood of rijst bijvoorbeeld) en niet voor suiker. Suiker geeft op korte termijn extra energie maar daarna kun je er slaperig van worden. Vermijd koffie en andere cafeïne houdende dranken. Ze houden je na je dienst uit je slaap. Of drink deze alleen aan het begin van je dienst.
Zo draai ik de nachtdienst
Bart Le Blansch (42) is verzorgende IG in de ouderenzorg, werkt als zelfstandig. Hij draait alleen nachtdiensten, vier per week van 23.15 tot 7.15 uur.
‘Mijn kinderen zijn twee en vier. Als ik ’s morgens thuiskom, speel ik nog even met ze. Dan ga ik naar bed en ben wakker als ze uit de opvang komen. Door ‘s nachts te werken, maak ik dus het meeste van hen mee. Toen ik nog wisseldiensten draaide, lukte het me niet om genoeg te slapen. Nu heb ik één ritme en dat is ideaal.
Het is belangrijk dat je overdag je rust pakt. Ik zie collega’s die gelijk na hun werk doorgaan naar de kapper of sociale afspraken plannen. Maar dan raak je daarna niet meer in je diepe slaap. Als ik uit de nachtdienst kom, duik ik meteen mijn bed in. ’s Middags pak ik nog wel wat wakkere uurtjes mee, zodat ik ’s avonds gewoon om elf uur kan slapen. Dat is de snelste manier om weer in het normale ritme te komen.’
Tip 5. Bouw je werknacht af
De vijfde nachtdienst tip is om je dienst langzaam af te bouwen. Zet schermen bijvoorbeeld al uit, als dat mogelijk is. En dim alvast het licht in je werkkamer.
Tip 6. Slapen na je nachtdienst: ontbijt voordat je gaat slapen
Slapen na je nachtdienst? Ga na je nachtdienst eerst ontbijten en daarna slapen. Kies tijdens je ontbijt bijvoorbeeld voor melk. Daar zit het aminozuur tryptofaan in, dat werkt slaapbevorderend. Drink je liever geen melk. Het zit ook in sojamelk en walnoten. Of kies voor kamillethee. Nog even zitten en bijvoorbeeld wat lezen is prima. Op die manier kom je ook tot rust na en kun je je werk van je afzetten. Ga verder niks meer doen (boodschappen bijvoorbeeld of de kinderen naar school brengen).
Tip 7. Zoek het zonlicht op
Deze tip is ook voor na de nachtdienst. Zoek na je dagslaap actief het zonlicht op. Op die manier kan je biologische klok zich resetten.
Tip 8. Bespreek slaapproblemen met je leidinggevende
Veel zorgmedewerkers zien nachtdiensten als iets wat erbij hoort. Maar als je merkt dat ’s nachts werken leidt tot slaapproblemen, dan heb je alle reden om dit te bespreken met het team of je leidinggevende. Vergeet niet: nachtdiensten wennen nooit.
Ledenvoordeel: Propeaq lichtbril
Met de Propeaq lichtbril met gratis app ben je minder vermoeid tijdens jouw nachtdienst. Daarnaast worden er oranje glazen meegeleverd om na je nachtdienst beter en langer te kunnen slapen.
Meer weten over slaap?
Elke volwassene heeft 7 tot 8 uur slaap nodig. Wie structureel minder dan 6 uur slaapt, krijgt daar uiteindelijk last van. Veelvoorkomende gezondheidsklachten zijn hoofdpijn, stemmingswisselingen en minder energie hebben. Je wordt ook minder productief als je moe bent.
Lees meer over de soorten slaapklachten en de oorzaken in het artikel Feiten en Fabels over slaap. Of bekijk onze themapagina over slaap.
