Agressie: hoe verwerken jij en je collega’s dat?
Schelden, slaan, kleineren: als zorgprofessional doe je er alles aan om agressie-incidenten met patiënten of cliënten te voorkomen. Toch kan een situatie escaleren. Hoort het erbij? En hoe voorkom je dat je last blijft houden van zo’n voorval? We vragen het aan psycholoog Fieke Bruggeman-Everts.
Waar kun je last van krijgen, als je te maken hebt gehad met agressie? Fieke: ‘Misschien heb je ineens een kort lontje, of ben je angstig als je het gebouw van je werk binnenloopt. Of je gaat uit zelfbehoud veel afstandelijker om met patiënten. Op korte termijn zijn dit normale reacties, maar op de lange termijn wil je dat niet. Die betrokkenheid maakt jou juist een goede zorgverlener.’
Goede opvang en nazorg
‘Agressie en geweld zijn een groeiend probleem’, vervolgt Fieke. ‘Niet alleen in de zorg, maar overal in de openbare ruimte.’ Fieke werkt bij ARQ Kenniscentrum Impact van Rampen en Crises, een onderdeel van ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum. Samen met een brede vertegenwoordiging van de zorgsector (zowel branche- en beroepsverenigingen als opleidingsinstellingen) ontwikkelde ze een beleidsrichtlijn, om zorgmedewerkers te ondersteunen bij onder meer agressie op de werkvloer. Fieke: ‘Het is belangrijk dat er erkenning is voor de impact van incidenten op het werk. En dat je regelmatig checkt hoe het met elkaar gaat en dat er goede opvang en nazorg is geregeld.’
Eigen risico compensatie bij PTSS-klachten
Heb je PTSS-klachten door ongewenst gedrag, agressie en geweld op je werk in de zorg? Stichting IZZ vindt het onterecht als je daarvoor zelf zorgkosten moet maken. Daarom compenseren we eenmalig de kosten van het eigen risico (tot maximaal €385 per kalenderjaar) van zorgmedewerkers met de IZZ Zorgverzekering (door CZ of VGZ).
Leren van een incident
Zorgmedewerkers in de gehandicaptenzorg en ggz krijgen vaker met agressie van cliënten te maken dan collega’s in andere zorgsectoren. Zeven op de tien maakt minstens één keer per maand zoiets mee. Fieke: ‘Soms is agressie bij een cliënt ook deels te verklaren door hun beperking en situatie. Dan voel je je als zorgverlener verantwoordelijk als het toch een keer misgaat en kun je je schamen of schuldig voelen. Het is belangrijk om samen met je team een manier te vinden om van zo’n incident te leren. En te bedenken wat je de volgende keer anders kunt doen.’
Hulp van collega’s
Hoe kun je een incident verwerken? ‘Bespreek het voorval met mensen die dicht bij je staan. Wat is er precies gebeurd? Hoe is dit incident ontstaan?’ Collega’s zijn een belangrijke schakel in de verwerking, benadrukt Fieke: ‘Als collega weet je wat het werk inhoudt. Daardoor kun je de ander goed ondersteunen. Bij steeds meer organisaties kunnen medewerkers (peer support)trainingen volgen, waarin ze leren dit soort gesprekken te voeren. Of om bij collega’s signalen te herkennen, die wijzen op een slechte verwerking van het incident. Als je bijvoorbeeld last houdt van prikkelbaarheid, slaapproblemen, een sombere stemming of concentratieproblemen lange tijd na het incident, is wellicht professionele hulp nodig. Ga dan in gesprek met je leidinggevende of bedrijfsarts. Blijf er in ieder geval niet mee rondlopen.’
Van een incident kun je leren, dat maakt jou beter in je vak
Aandacht tijdens opleiding
Jonge zorgprofessionals durven agressie-incidenten vaak niet te melden, weet Fieke uit gesprekken met deze mensen. ‘Zeker als ze nog in opleiding zijn, want: moet je daar niet gewoon tegen kunnen? Soms zeggen oudere collega’s dat het erbij hoort.’ Maar hoort agressie erbij? Fieke is er helder over: ‘Niet vanzelfsprekend. Bespreek daarom met het team en je leidinggevende: wat tolereer je wel en wat niet? En, wat zou je volgende keer anders doen? Door dit soort onderwerpen bespreekbaar te maken, word jij weer beter in je vak.’
Lees meer over signalen herkennen en collegiale ondersteuning in de Beleidsrichtlijn Psychosociale Ondersteuning van Zorgprofessionals.
Verder lezen
We hebben meer verhalen en tips over agressie en geweld op het werk.
