Onderzoek

Burn-out: ziek van je werk

Werk je in de zorg, dan is de kans groot dat je een collega hebt met een burn-out. Of misschien ben je zelf wel opgebrand. IZZ deed onderzoek naar burn-out: wat is het eigenlijk? Wat zijn de oorzaken en wat kun je ertegen doen? Wat je in elk geval niet moet doen is in je eentje doormodderen.

Burn-out

Twijfel je of je een “echte” burn-out hebt? Ga dan na wanneer de klachten ontstonden. Was je altijd happy op je werk, maar ging het mis na een verandering, zoals een frustrerende reorganisatie? Een burn-out herkennen is soms lastig. Want, symptomen als spanningsklachten, moedeloosheid, concentratieproblemen en slapeloosheid kunnen ook andere oorzaken hebben, zoals depressie of overgang. Soms wordt burn-out zelfs verward met een depressie. Schijn bedriegt, want dit is heel wat anders. Kenmerkend voor een depressie zijn sterke stemmingswisselingen, somberheid en een negatief zelfbeeld, met een onduidelijke oorzaak. Terwijl de hoofdoorzaak van een burn-out je werk is.

Vermoeid en lusteloos aan de dag beginnen. Prikkelbaar reageren op collega’s en cliënten. Je bevlogenheid voor de zorg kwijt zijn. Herkenbaar? Het merendeel van de zorgmedewerkers heeft klachten die bij een burn-out passen. Zo blijkt uit de uitslagen van de Monitor Gezond werken in de zorg van IZZ. Wij besloten ook ons ledenpanel naar hun ervaringen met burn-out te vragen. Wat bleek? De helft van de zevenhonderd deelnemers kan een directe collega noemen die een burn-out heeft (gehad). Weet jij waar je een burn-out aan kunt herkennen? Typerend voor een burn-out zijn extreme vermoeidheid en verminderde controle over je emoties en gedachten. Wat opvalt, is dat je mentaal afstand neemt van je werk. Je reageert knorrig en weinig betrokken. Vaak tot ongenoegen van je collega’s. Je “gooit de luiken dicht”, puur om verdere uitputting te voorkomen. Helpen doet dit echter niet.

Zet werkdruk op agenda

Burn-outklachten kunnen ervoor zorgen dat je minder goed werk levert, je ziek meldt, minder gaat werken of zelfs ontslag neemt. Wat kun je doen als je uitgeput raakt of de betrokkenheid bij je baan verliest? Praat er allereerst over in je team, misschien ervaren je collega’s hetzelfde of kunnen ze je helpen. Ideaal is om werkdruk als vast agendapunt op te nemen in het teamoverleg.

Is je takenpakket structureel te groot, ga dan tijdig in gesprek met je leidinggevende. Kun je je taken afbakenen? Heb je last van emotionele werkdruk, check dan samen of er genoeg “hulpbronnen” tegenover staan, zoals een fijn team en een vangnet bij traumatische gebeurtenissen.

Twijfel je of je klachten door een burn-out komen? Of wil je om andere redenen niet op je werk om hulp vragen? Ga dan naar de huisarts. Soms helpt een gesprek met de praktijkondersteuner al om een en ander op een rijtje te zetten. Mindfulness, yoga of een assertiviteitscursus kunnen je ook helpen. Maar let op: als er op het werk niets verandert, blijft de kans op een terugval aanwezig.

Heb je behoefte aan meer gesprekken of andere hulp, regel die dan via je werk. De zorgverzekering vergoedt de behandeling van burn-out niet. Daar is je werkgever verantwoordelijk voor. Meld je bij de bedrijfsarts (een anoniem consult is mogelijk) of bij bedrijfsmaatschappelijk werk. Het voordeel van deze route is dat de bedrijfsarts in gesprek kan met je werkgever om de oorzaak van de burn-out aan te pakken. En op het werk ligt de sleutel tot de oplossing.

Vergrote kans bij jongeren

Voorkomen is beter dan genezen. Wees dus alert als er structureel te veel werk op je bord ligt. Want dit is de belangrijkste oorzaak van opbranden, bleek uit onze Monitor. Je rent van bed naar computer en terug, maar aan het eind van je dienst is de to-dolijst geen millimeter korter. Daarnaast is emotionele werkdruk een andere belangrijke oorzaak. Maak je veel heftigs mee op de werkvloer, pas dan goed op jezelf. Jonge zorgmedewerkers, rond de 25 jaar, hebben een vergrote kans op een burn-out. De oorzaak hiervan is onduidelijk. We vermoeden dat de krappe arbeidsmarkt meespeelt. Vanwege de personeelstekorten gaan jongeren al vóór hun afstuderen aan het werk, vaak in veeleisende functies zonder goede begeleiding. Lees hierover meer in het artikel 'jongeren en burn-out'. 

 

Wat doet IZZ?

Wij bieden je ondersteuning om burn-outklachten aan te pakken:

  • Op izz.nl/ledenvoordeel vind je de online zelfhulp Werkstress en Burn-out.
  • Een IZZ Zorgverzekering met het Zorg voor de Zorg-pakket geeft je recht op een vergoeding voor een mindfulness-training. Check de website van je zorgverzekeraar (CZ of VGZ).
  • Met onze aanpak InDialoog helpen we om burn-out bespreekbaar te maken binnen zorgorganisaties.
  • We delen onze kennis uit ons onderzoek naar burn-out en zetten het thema op de agenda van partijen, zoals werkgevers en brancheorganisaties.