‘Tot rust komen tijdens je vakantie? Dat kan ook dichtbij huis’
Marianne van Woerkom
universitair hoofddocent Human Resource Studies (Tilburg University) en hoogleraar Positieve Organisatiepsychologie (Erasmus Universiteit Rotterdam)
Goed nieuws voor wie deze zomer niet van plan is naar het buitenland te gaan. Om los te komen van je werk, heb je geen verre bestemming nodig. ‘Je hebt het meeste profijt van je vakantie als je nieuwe ervaringen opdoet en loskomt van je dagelijkse routine’, zegt hoogleraar Marianne van Woerkom.
‘Vakantie is goed voor ons’, zegt Marianne met een twinkeling in haar ogen. ‘Uit onderzoek weten we dat mensen vaak onvoldoende herstellen tijdens de perioden dat ze aan het werk zijn. Dat kan leiden tot chronische vermoeidheid en andere gezondheidsklachten. Vakantie helpt mensen om weer op te laden en los te komen van de eisen de werkomgeving aan ze stelt. Daarnaast ben je tijdens vakanties vaker buiten, investeer je meer in relaties en doe je nieuwe kennis op. Allemaal goed voor je gezondheid.’
Je enige doel: plezier
Cruciaal daarbij is dat je dingen doet die jij zelf leuk vindt. Heb je geen zin om achter je partner aan te struinen over een Frans marktje? Of is een avontuurlijke backpackreis eigenlijk helemaal niets voor jou? Doe dat dan níet. ‘Als mens hebben we autonomie nodig’, legt Marianne uit. ‘Zelf bepalen wat we doen, met als enige doel: plezier hebben. Dat heeft ook weer positieve effecten. Je wordt er speelser, creatiever en veerkrachtiger van.’
Tijdens je vakantie creëer je afstand. Daarna kun je weer met frisse blik naar je werk kijken.
Frisse blik
Voor zorgmedewerkers is het extra belangrijk om goed op te laden, waarschuwt Marianne. ‘De zorg is een drukke sector. Als je veel overwerkt en onregelmatige diensten draait, vergeet je sneller om even stil te staan en te reflecteren. Wat vind je ook alweer zo mooi aan je vak? Tijdens je vakantie creëer je afstand. Daarna kun je weer met frisse blik naar je werk kijken.’
Om goed te beginnen aan je vakantie, ruim je alles op wat je herinnert aan je werk. ‘Ook een out-of-officemelding kan helpen om beter uit te rusten’, tipt Marianne. ‘Of stap tijdelijk uit de werkapp. Verder is het een goed idee om eerst twee dagen niets te doen, voordat je op reis gaat. Dan kun je je werk makkelijker thuislaten.’
Kun je je werk écht niet loslaten? Ga dan voor een actieve vakantie. Zelf gaat Marianne regelmatig op fietsvakantie. ‘Op de fiets kun je geen e-mails beantwoorden of telefoontjes aannemen. Zelfs nadenken over werk is al lastig. Ik heb al mijn energie nodig voor het fietsen en ben vooral bezig met de natuur om me heen, en mijn volgende slaapplek’, zegt de hoogleraar lachend.
Onderzoek naar vakantiepret
Tijd voor jezelf maken en het werk loslaten vinden zorg- en welzijnsmedewerkers de grootste uitdagingen op vakantie. Ruim een kwart vindt het lastig om voldoende losgeweekt van het werk te vertrekken. Voorbereidingstijd, tijd om af te schakelen en van werk los te komen, is dan ook de meest genoemde behoefte van medewerkers voor een ontspannen vakantie. Dat blijkt uit onderzoek van PGGM&CO, in samenwerking met IZZ, onder bijna 4000 zorg- en welzijnsmedewerkers.
Vakantiegevoel vasthouden
En als de vakantie voorbij is? ‘Uit onderzoek blijkt dat het vakantiegevoel bij veel mensen snel uitdooft. Zet daarom niet al je kaarten op één lange vakantie in de zomer. Plan in plaats daarvan wat vaker een mini-vakantie. Dan laad je regelmatig op en heb je wat leuks om naar uit te kijken.’
Nóg beter is het om de positieve elementen van vakantie te integreren in je dagelijks leven. ‘Vakantie is vooral goed voor ons omdat we meer slapen, meer lichamelijke en sociale activiteiten ondernemen en minder verplichte taken hebben. Die drie dingen geven onze mentale én lichamelijke gezondheid de grootste boost. En die kunnen ook dichtbij huis. Fiets bijvoorbeeld eens naar een dorp verderop en doe daar je boodschappen. Of ga kanoën op dat riviertje waar je altijd langsloopt.’
Voel je vooral niet schuldig dat je je collega’s opzadelt met meer werk als je op vakantie bent. Bedenk dat je collega’s er ook baat bij hebben als jij even uitrust. ‘Niemand heeft er iets aan als je uitgeput door blijft werken’, besluit Marianne ernstig.
Dit artikel verscheen ook in magazine de Zorg, nr 1 -2022
