Feiten en fabels over een goede nacht slaap

Slaap is essentieel om gezond, energiek en inzetbaar te blijven. Toch is goed slapen voor veel zorgmedewerkers geen vanzelfsprekendheid. Onregelmatige diensten, emotionele belasting en mantelzorgtaken kunnen je nachtrust behoorlijk verstoren. Maar wat zijn feiten en wat zijn fabels? En wat kun je doen als slapen steeds moeilijker wordt?

Een goede nachtrust (7-8 uur slaap) is zo belangrijk voor je gezondheid. Maar lekker slapen is niet voor elke zorgmedewerker weggelegd. Dat zien we terug in onze jaarlijkse Monitor Gezond werken in de zorg. Slaapexperts maken onderscheid tussen drie soorten slaapklachten.

Slaapklachten zijn niet altijd zorgwekkend, maar heb je minstens twee van deze drie klachten, dan spreken we van klinische slaapproblemen:

• Moeite met inslapen
• Regelmatig wakker worden in de nacht
• Te vroeg wakker worden en niet meer in slaap vallen

Uit de IZZ Monitor Gezond werken blijkt dat in 2021 al 1 op de 5 zorgmedewerkers hiermee kampte. En dit aantal groeit.

Wist je dat...

• Zorgmedewerkers met langdurige covidklachten vaker slaapproblemen hebben?
• Mantelzorgtaken de kans op een slechte nachtrust vergroten?
• Werken met een dienstrooster meer slaapproblemen geeft dan zelfroosteren?

Een verstoorde nachtrust ontstaat vaak overdag. Volgens onderzoek geeft de helft van de werkenden aan dat hun werk de belangrijkste oorzaak is van slecht slapen. Maar ook privéomstandigheden spelen een rol.

Uit de IZZ Monitor blijkt dat drie vormen van werkdruk het meest bijdragen aan slaapklachten:

1. Kwantitatieve druk: te veel werk, te weinig tijd
2. Emotionele druk: omgaan met ingrijpende of verdrietige situaties
3. Fysieke belasting: lichamelijk zwaar werk

Als werkdruk je nachtrust verstoort, leidt dat vervolgens tot minder energie en veerkracht op je werk. Zo ontstaat een vicieuze cirkel die steeds moeilijker te doorbreken is.

Een ongezonde nachtrust blijft niet zonder gevolgen. Zorgmedewerkers die structureel slecht slapen:

• Hebben een slechtere algemene gezondheid
• Ervaren minder werkvermogen en bevlogenheid
• Gebruiken vaker medische zorg

• Hebben meer kans op uitputting, burn-out of zelfs chronische ziekten zoals hart- en vaatziekten, diabetes of depressie

  Slecht slapen is zo ongezond dat niets doen geen optie is. Want het ondermijnt je gezondheid. Maar wat kun je doen? Slaapklachten worden vooral veroorzaakt door wat je overdag doet of meemaakt. Zoek hierin naar verbeteringen en grijp ergens in de vicieuze cirkel in! Maak bijvoorbeeld werkdruk bespreekbaar in je team.

• Vrouwen slapen gemiddeld slechter dan mannen, o.a. door hormonale schommelingen zoals in de overgang.
• Parttimers (16-28 uur per week) hebben vaker slaapproblemen dan collega’s met grotere contracten.
• Zorgmedewerkers tussen 40 en 60 jaar hebben vaker last van overgangsklachten, waaronder slecht slapen.

Veel zorgprofessionals werken in onregelmatige diensten. Dat vraagt veel van je lichaam. Je biologische klok raakt ontregeld, en dat kan grote impact hebben op je slaap.

Uit IZZ-onderzoek blijkt:

• 86% van de zorgmedewerkers werkt in onregelmatige diensten
• 75% merkt negatieve gevolgen voor de gezondheid
• Nacht- en wisseldiensten vergroten het risico op gezondheidsproblemen zoals hartklachten, hoge bloeddruk of depressieve klachten

Avonddiensten zijn vaak minder belastend, maar nachtwerk vraagt om extra aandacht en herstel. Bespreek het met je leidinggevende als je merkt dat nachtdiensten invloed hebben op je functioneren.

IZZ helpt je graag met inzichten en oplossingen.

Een goede nachtrust is geen luxe. Het is een voorwaarde om sterk, gezond en betrokken te blijven in je werk. Als je merkt dat je slaap niet is wat het moet zijn, zoek dan naar de oorzaak én de eerste stap richting herstel. Denk aan:

• Meer structuur in je slaapritme
• Werkdruk bespreekbaar maken in je team
• Advies inwinnen bij je leidinggevende of arbodienst

IZZ ondersteunt je met kennis, tools en tips, zodat jij en je collega’s gezond en met energie kunnen blijven bijdragen aan de zorg.