Rust nemen als zorgprofessional die altijd 'aan' staat: 8 tips

Rust. We weten allemaal dat we het nodig hebben. Zeker in de zorg, waar je altijd "aan" staat. Waar mensen op je rekenen. Als zorgprofessional weet je als geen ander hoe belangrijk het is om voor anderen te zorgen.

Ironisch genoeg zie je vaak dat je eigen welzijn erbij kan inschieten. Lange dagen, hoge werkdruk en de constante verantwoordelijkheid maken het moeilijk om tijd te vinden voor jezelf.
Maar juist in een beroep waar je emotioneel en fysiek zoveel geeft, is rust niet alleen 'fijn', het is essentieel voor je eigen welzijn én je vermogen om goede zorg te verlenen.

Hoe neem je rust als je hoofd overloopt, je lichaam moe is, je nachten kort zijn en je to-do lijst lang? Hoe kom je tot jezelf als zelfs je pauzes vol zitten met bijpraten, administratie of appjes van thuis? In dit artikel lees je acht praktische manieren om meer rust in je werkdag te brengen.

Laten we beginnen bij het begin. Veel zorgprofessionals voelen zich schuldig als ze rust nemen.

Misschien herken je gedachten als: "Ik voel me schuldig als ik niets doe" of "eerst nog even dit en dat, en als alles klaar is, kan ik eindelijk ontspannen."

We hebben vaak valse voorwaarden in ons hoofd voor rust. Alsof we pas rust verdienen als alles gedaan is. Dat werkt natuurlijk niet, want er is altijd wel iets dat nog gedaan moet worden. Rust mag prioriteit krijgen, voor jezelf, maar ook om er daarna weer beter te zijn voor je cliënten. Je kunt pas goed zorgen voor een ander als je ook goed voor jezelf zorgt.

Denk niet: "ik moet eerst alles doen, en dán mag ik rusten". Denk: "ik neem rust zodat ik de rest beter aankan".

Zet je rustmomenten letterlijk in je agenda. Als je wacht tot er 'tijd over is', komt het er vaak niet van. Zie een rustmoment als iets noodzakelijks, net als een werkafspraak.

Je hoeft niet meteen op retraite of drie weken vrij te nemen. Begin klein. Zet een timer van 5 minuten, zet je telefoon op vliegtuigstand, en staar uit het raam. Of sluit je ogen en volg je ademhaling.

In plaats van je appjes bij te werken of even op Instagram te scrollen, kan een 5-minutenpauze waarin je even helemaal niets doet een groot verschil maken in de mate waarin je oplaadt.

Neem elke dag minimaal één keer een echte pauze van 5-15 minuten. Geen telefoon, geen boek, geen afleiding. Gewoon zitten en 'zijn'. Dit klinkt simpel, maar probeer het eens. Je zult merken hoe moeilijk het kan zijn om echt niets te doen.

Rust hoeft niet groots of lang te zijn. Ook korte mindfulness-oefeningen (3-5 minuten) kunnen de hartslag verlagen en het cortisolniveau (stressniveau) verminderen.

Gebruik bijvoorbeeld de Mindful Minuut meditaties van 3-5 minuten.

Herken je dit? Zodra het drukker wordt, is vaak het eerste wat we uit ons dagprogramma halen juist de activiteiten die ons helpen omgaan met druk: de voedende activiteiten. We schrappen sport, tijd met vrienden, hobby's of gezond koken.

Door voedende activiteiten te schrappen wordt je veerkracht lager, waardoor je geneigd bent nóg meer te schrappen. Zo kun je eindigen in een trechter waarin alleen maar uitputtende activiteiten overblijven. En dan raak je langzaam leeg.

Dat patroon kun je doorbreken door bewust voedende activiteiten in te blijven plannen, al is het maar iets kleins. Kijk of je op een dag activiteiten kunt afwisselen die je energie geven versus die jouw energie laten weglekken.

Veel mensen zeggen: "als ik eindelijk rust neem, word ik juist onrustig". Als je lichaam tot stilstand komt, is er ruimte voor gevoelens die je had weggestopt. Dat is geen teken dat je iets fout doet, maar dat je eindelijk ruimte maakt. En ja, dat voelt soms ongemakkelijk.

Als je gewend bent constant in de 'doe-modus' te zitten, kan rust in het begin onwennig of zelfs pijnlijk voelen. Dit is normaal. Stel je voor dat je een machine bent die op volle toeren draait - het kost wat tijd om die machine tot stilstand te brengen.

Laat het er zijn. Geef het tijd. Rust is een koningin die je uitnodigt, maar zelf bepaalt wanneer ze verschijnt.

Geef jezelf soms een liefdevolle schop onder de kont om ruimte te creëren voor rust. En wees geduldig met jezelf als het niet meteen lukt.

Leer ontspannen mét alles wat er is. Er zal altijd wel iets zijn dat nog gedaan moet worden. Het gaat erom dat je leert om ook te kunnen ontspannen terwijl er van alles om je heen gebeurt. Denk aan het oog van een storm, waar het kalm en stil is ondanks alle turbulentie eromheen.

Je adem is altijd bij je. En het is een van de krachtigste tools om tot rust te komen.

In stress ga je hoog en snel ademen. In ontspanning adem je laag en langzaam. Door bewust te vertragen, geef je je lichaam het signaal: het is veilig. Je mag zakken.

Probeer het eens: adem vier tellen in door je neus, houd even vast, adem zes tellen uit door je mond. Herhaal dit drie keer.

Voel je het verschil?

De focus op uitademen activeert je ontspanningsrespons. Je kunt het staand doen, maar ook 's avonds liggend in bed, met één hand op je buik en één hand op je borst om de beweging van je ademhaling te voelen.

Als je hoofd vol zit met gedachten en taken, pak dan een vel papier en schrijf alles op wat er in je hoofd speelt. Blijf schrijven tot je het gevoel hebt dat alles eruit is. Dit geeft enorme mentale ruimte.

Doe dit bijvoorbeeld aan het einde van een vermoeiende werkdag. Zo kun je 's avonds gedachten aan werk parkeren, wetende dat je ze allemaal opgeschreven hebt en er eventueel de volgende dag op terug kunt komen.

We komen tot rust wanneer we alles even kunnen loslaten. Makkelijker gezegd dan gedaan! We voelen onze verantwoordelijkheid en het to-do-lijstje hijgt in je nek.

We kunnen tijdens een pauzemoment proberen om echt even alles los te laten: je verschillende rollen (verpleegkundige, ouder, buur, collega, leidinggevende…), verantwoordelijkheden en to-do-lijst heel even laten voor wat het is. Wetende dat je de rollen elk moment weer op kunt pakken, sta je jezelf toe om even een paar minuten los te laten. Probeer het eens!

Het is handig om vaste momenten of herinneringen te hebben om even rust te pakken. Bijvoorbeeld tussen alle cliënten door een minuutje, of altijd aan het einde van de werkdag.

Hoe minder je hoeft te 'denken' over hoe je tot rust komt, hoe groter de kans dat je het ook echt doet. Mindful Minuut kan daarbij helpen. Je ontvangt elke ochtend een korte meditatie (3 tot 5 minuten) via WhatsApp of in onze Mindful Minuut App. Je hoeft niet te zoeken of te kiezen, je kunt gewoon de meditatie van de dag volgen.

Met meer dan 500 meditaties over verschillende thema's kun je daarnaast ook specifieke rustmomentjes zoeken, bijvoorbeeld om te oefenen met loslaten, intuïtie of omgaan met angst & spanning.

Als zorgprofessional geef je dagelijks het beste van jezelf. Door rust als fundament van je leven te zien in plaats van als luxe die je moet verdienen, zorg je er niet alleen voor dat je duurzaam je werk kunt blijven doen, maar ook dat je er meer voldoening en vreugde uit haalt.

Rust is geen tijd die je verliest, het is een investering in jezelf en daarmee ook in de kwaliteit van zorg die je kunt geven. Want alleen vanuit een rustige basis kun je anderen echt zien, horen en helpen.