Slecht slapen: een wijdverspreid probleem
Slapen heeft een belangrijke functie in het leven van een mens. Een gezonde slaapduur ligt tussen de zeven en negen uur, en is afhankelijk van persoon tot persoon. Toch heeft volgens het CBS 19% van de werkenden in Nederland last van slaapproblemen. Dat zijn ruim 1,3 miljoen mensen. In de zorg is dit percentage nog hoger: maar liefst 25% van de zorgmedewerkers slaapt slecht, blijkt uit de Monitor Gezond Werken in de Zorg (aan dit onderzoek uit 2019 namen 12.260 zorgmedewerkers deel).
Wat veroorzaakt slaapproblemen bij zorgmedewerkers?
-
Kwantitatieve werkdruk:
te veel werk binnen te weinig tijd.
-
Emotionele werkdruk:
omgaan met intensieve, emotioneel beladen situaties.
-
Fysieke werkdruk:
lichamelijke belasting, zoals langdurig staan of tillen.
Deze vormen van druk beïnvloeden niet alleen het werkplezier, maar ook de kwaliteit van slaap. De specifieke kenmerken van de zorg maken de secor extra kwetsbaar.
Specifieke kenmerken van de zorg:
-
Vrouwelijke medewerkers:
De zorg kent een hoog aandeel vrouwelijke werknemers. Slaapproblemen komen onder vrouwen significant vaker voor, mede door hormonale veranderingen zoals in de overgang.
-
Parttime werken:
Zorgmedewerkers met kortere contracten (<29 uur) blijken vaker klinische slaapklachten te ervaren dan collega’s met een groter dienstverband.
-
Dienstroosters:
Drie op de tien medewerkers met wisselende diensten ervaren een verstoord slaapritme. Vooral nachtdiensten blijken ingrijpend: hoe langer iemand nachtdiensten draait, hoe groter de kans op blijvende gezondheidsklachten. Zelfroosteren leidt aantoonbaar tot minder slaapproblemen.
Wat zijn de gevolgen van slecht slapen?
Structureel slecht slapen heeft grote gevolgen. Voor de medewerker én de organisatie. Zorgmedewerkers met meerdere slaapproblemen, die klinische slaapklachten hebben, hebben een slechtere algemene gezondheid.
-
Lager werkvermogen:
Medewerkers met slaapproblemen rapporteren een slechtere algemene gezondheid en presteren minder.
-
Verzuim en zorggebruik:
De kans op verzuim is 1,7 keer hoger dan bij goed slapende collega’s. Ook het gebruik van medische en psychologische zorg ligt hoger.
-
Emotionele uitputting:
Slechte slapers lopen meer risico op burn-out en scoren lager op werkplezier en betrokkenheid.
-
Langetermijngezondheid:
Er is een wetenschappelijk verband tussen chronisch slecht slapen en aandoeningen zoals hart- en vaatziekten, diabetes en kanker.
-
![Lachende vrouw rekt zich uit in een wit bed]()
Monitor Gezond Werken in de zorg
Met de Monitor Gezond werken in de zorg onderzoekt IZZ jaarlijks hoe medewerkers werken in de zorg ervaren en welk verband er is met hun gezondheid en welzijn. Dit doen we in samenwerking met de Universiteit Leiden en Universiteit Utrecht. In 2023 onderzochten we hoe gezond zorgmedewerkers hun werk kunnen doen, wat hun verloopintenties zijn en welke impact mantelzorg op hun gezondheid heeft.
Slaap slimmer met deze e-books
Lees gratis de Superslapen bundel van House of Sleep. Zeven overzichtelijke e-books boordevol praktische slaaptips helpen je direct aan meer rust, focus en energie zonder dat je een minuut langer in bed hoeft te liggen.
