De druk op zorgprofessionals blijft toenemen. Uit de nieuwste Monitor Gezond Werken in de Zorg 2023 blijkt dat een aanzienlijk deel van de zorgmedewerkers kampt met emotionele en mentale uitputting. De combinatie van hoge werkdruk, regeldruk en privéverantwoordelijkheden, zoals mantelzorg, laat zijn sporen na.
De monitor is uitgevoerd door Stichting IZZ in samenwerking met de Universiteit Utrecht en Universiteit Leiden, onder ruim 5.000 zorgmedewerkers.
De belangrijkste cijfers uit de praktijk:
-
1 op de 6 zorgmedewerkers voelt zich emotioneel uitgeput
-
1 op de 5 ervaart ook lichamelijke uitputting
-
37% overweegt de zorg te verlaten
-
Onder medewerkers jonger dan 36 jaar denkt zelfs meer dan de helft aan uitstroom
-
1 op de 3 combineert het werk in de zorg met mantelzorgtaken
Toenemend psychisch zorggebruik onder jonge zorgprofessionals
De mentale belasting is vooral voelbaar bij jongere zorgmedewerkers. Uit de analyse van het zorggebruik in 2022 blijkt dat:
-
1 op de 10 zorgmedewerkers gebruikmaakt van psychische zorg.
-
Onder zorgmedewerkers jonger dan 25 jaar ligt dat aandeel zelfs op 1 op de 5.
-
Bij medewerkers tussen de 26 en 35 jaar is het psychisch zorggebruik met 40% gestegen ten opzichte van 2021.
-
Sinds 2018 is het totale psychisch zorggebruik onder zorgmedewerkers met 53% toegenomen.
Deze cijfers onderstrepen de urgentie van een gerichte aanpak voor mentale ondersteuning op de werkvloer.
Irene van der Fels, onderzoeker bij Stichting IZZ, licht toe:
'Jonge zorgmedewerkers starten hun loopbaan in een sector waar de werkdruk direct hoog is. Lange dagen, veel verantwoordelijkheid en beperkte hersteltijd vragen veel van hun mentale veerkracht. Daarbij zijn ze vaak nog niet gewend om met emotioneel ingrijpende situaties om te gaan, zoals het overlijden van een patiënt. Zonder voldoende ondersteuning leidt dat tot stressklachten en uiteindelijk tot uitval of vertrek uit de zorg.'
Mantelzorg bovenop het werk: extra belasting
Van de ondervraagde zorgprofessionals blijkt ruim één op de drie ook mantelzorg te verlenen aan een naaste. Vooral in de jongere leeftijdsgroep (onder de 36 jaar) is dit aandeel opvallend hoog.
Bijna een derde van de mantelzorgers geeft aan wekelijks meerdere keren, tot zelfs dagelijks, deze zorgtaken te verrichten.
Irene van der Fels:
'Veel zorgmedewerkers dragen niet alleen de zorg voor hun cliënten, maar ook voor familie of bekenden. Dit zorgt voor extra belasting en beperkt het herstel in de vrije tijd. Juist dat herstel is cruciaal om gezond en met plezier te kunnen blijven werken.'
Een open gesprek over mantelzorg op de werkvloer kan volgens haar helpen.
'Collega’s zijn zich vaak niet bewust van elkaars thuissituatie. Door mantelzorg bespreekbaar te maken, ontstaat meer onderling begrip en kunnen teams afspraken maken om elkaar te ontlasten. Dat draagt bij aan een prettigere werksfeer én betere balans.'
Irene van der Fels:
'We vinden dat de overheid de risico’s van werken in de zorg expliciet moet erkennen en medeverantwoordelijkheid moet nemen voor passende ondersteuning. Goede zorg begint bij gezonde zorgprofessionals.'
Over de Monitor Gezond Werken in de Zorg
De Monitor Gezond Werken in de Zorg is een initiatief van Stichting IZZ, uitgevoerd in samenwerking met Universiteit Leiden en Universiteit Utrecht. Het onderzoek wordt jaarlijks gehouden onder zorgmedewerkers die lid zijn van Stichting IZZ en PGGM&CO.
Cijfers op een rij:
-
5.048 deelnemers in totaal.
-
3.560 respondenten vulden de vragenlijst volledig in.
-
IZZ vertegenwoordigt 210.000 zorgmedewerkers (20% van de sector).
-
PGGM&CO bereikte aanvullend 834 deelnemers (663 volledige invullingen).
De monitor geeft een actueel beeld van hoe zorgprofessionals hun gezondheid, werkplezier en herstelvermogen ervaren, en waar verbetering nodig is.
Irene van der Fels: 'We vinden dat de overheid de risico’s van werken in de zorg expliciet moet erkennen en medeverantwoordelijkheid moet nemen voor passende ondersteuning. Goede zorg begint bij gezonde zorgprofessionals.'
-
![Twee pratende vrouwen met donker haar. Beide hebben ze een IZZ koffiebeker in hun handen.]()
Monitor Gezond Werken in de Zorg
Als zorgmedewerker heb je belangrijk werk. Net zo belangrijk is het dat je je werk gezond en met plezier kunt blijven doen. Met de Monitor Gezond werken in de zorg onderzoeken wij jaarlijks hoe zorgmedewerkers het werken in de zorg ervaren.
Wat doet IZZ voor de zorg?
IZZ adviseert zorgorganisaties en zorgmedewerkers hoe ze werk kunnen maken van gezond werken. Over hoe je als organisatie beter voor je medewerkers zorgt en hoe zorgmedewerkers beter voor zichzelf kunnen zorgen. Daarnaast maken we ook de politiek erop attent dat de arbeidsrisico's van werken in de zorg steeds groter worden. Wij vinden als IZZ dat de overheid deze risico's moet gaan erkennen en mee zou moeten betalen zodat zorgmedewerkers tijdig goede hulp krijgen als ze door hun werk dreigen uit te vallen.
