Wisselende diensten? Eet op tijd!

1. Eet volgens je biologische klok, onafhankelijk van je dienst

‘Eens. Je biologische klok regelt veel in je lichaam, waaronder je spijsvertering. Veel mensen denken: ik ben aan het werk, dus mijn spijsvertering ook. Maar helaas, dat is niet zo. Je maag-darmstelsel gaat ’s avonds en ’s nachts op een lager pitje. Alleen als je langere tijd achter elkaar eenzelfde ritme hebt, dan verandert dat langzaam, net als bij een jetlag. Dat gaat alleen niet een-twee-drie, doordat je biologische klok het vertikt om zich aan te passen. Daarom is het belangrijk zo veel mogelijk in je voedingsritme van overdag te blijven. Ook bij wisselende diensten.’

2. Snacken tijdens een avond- of nachtdienst geeft extra energie

‘Oneens. Het kost energie. Normaal gesproken zijn de avond en nacht namelijk momenten dat je het rustiger aan doet. Je lichaam neemt de tijd voor herstel. Maar dat proces wordt verstoord als je werkt. Het vergt dan energie van je lichaam om je op de been te houden. Dat geldt ook voor het verteren van eten. Tegelijkertijd moet je natuurlijk wel wat eten omdat je in de weer bent. Op vaste momenten wat pakken is dan het beste. Om 2.00 uur ’s nachts kies je het beste voor makkelijk verteerbaar eten: groentes of eiwitten. Zoals salade met kip. Met de laatste uurtjes in zicht, rond de klok van 4.00 uur, komt vaak de man met de hamer. Je bloedsuiker daalt, terwijl je nog even door moet. Je kunt dan het beste koolhydraten eten, zoals een banaan, voor snelle energie.’

3. Het is verstandig om voor én na je dienst te eten

‘Eens. Bijvoorbeeld als je nachtdienst hebt. Probeer rond 22.00 uur nog wat te eten: vanaf dan gaat je maag-darmstelsel zoetjesaan in de nachtstand. En wat veel mensen vergeten: neem een ontbijt als je ’s ochtends thuiskomt, voor je naar bed gaat. Je hebt het nodig omdat je biologische klok op dagstand staat. Het zorgt er ook voor dat je lijf je niet te vroeg weer wakker maakt.’

4. Vermijd koolhydraten voor de lunch of een warme maaltijd op het werk

‘Oneens. Koolhydraten maken onderdeel uit van een goede voeding. Zoals bij alles gaat het erom dat je er niet in doorschiet. Stop je bijvoorbeeld je lunchtrommel vol met acht bruine boterhammen? Prima, maar eet ze dan niet allemaal tegelijk. Wissel ze eens af met een groenteomelet of een frisse salade van thuis. Kwark met muesli en noten of een zelfgemaakte soep kan ook. Soepen zijn sowieso ideaal: voedzaam, vooraf voor te bereiden, makkelijk mee te nemen en geschikt voor elk moment van de dag.’

5. Van onregelmatige diensten word je dik

‘Oneens, maar er is wel een link. Als je namelijk continu je ritme verstoort door niet volgens je biologische klok te eten, voel je niet meer wanneer je genoeg hebt gehad. De hormonen die je een verzadigd gevoel geven, werken dan minder goed. Daarom voelt wel of niet eten op bepaalde tijdstippen voor sommigen tegennatuurlijk. Je lichaam weet het eigenlijk niet meer. Dat maakt het nog belangrijker om vast te houden aan je voedingsritme van overdag. Hoe lastig het ook is: eet met je hoofd, niet op gevoel.’