Altijd bereikbaar, handig of hel?
De appgroep van het werk: vind je ‘m gezellig en handig, of krijg je bij elk bericht vlekken in de nek? De mobiele telefoon maakt ons 24/7 bereikbaar. Ook voor het werk. Dat heeft voor- én nadelen. Hoe ga jij ermee om? Bewaak je je vrije tijd zorgvuldig of beantwoord je werkmails tijdens het Netflixen?
Ben je zzp’er in de zorg, dan is je smartphone waarschijnlijk je beste vriend. Want hierop kunnen opdrachtgevers je bereiken. En voor artsen en verloskundigen hoort thuis bereikbaar zijn vaak bij het werk. Maar zij zijn lang niet meer de enigen. In alle takken van de zorg houden medewerkers ook buiten werktijd een lijntje met de werkvloer, via e-mail of WhatsApp.
De een vindt dat ideaal: als je een dienst wilt ruilen, plaats je gewoon een berichtje in de team-appgroep. Dat gaat veel sneller dan al je collega’s bellen. De ander ondervindt juist stress bij elk nieuw appje of mailtje. Zit je ontspannen met partner en kinderen op de bank, voel je weer die druk om direct te reageren.
Voortdurend “aanstaan”
TNO stelde vast dat bijna de helft van alle werkenden in Nederland buiten werktijd bereikbaar is voor baas of klant. Voor 24% geldt dat vaak, voor 23% zelfs altijd! Omdat de nieuwe generatie medewerkers is opgegroeid met de mobiele telefoon, stijgen die percentages waarschijnlijk nog.
Steeds bereikbaar zijn voor je werk wordt dus vaak “normaal” gevonden. Maar gezond is het niet. Wie elk moment van de dag bericht kan krijgen van de werkvloer, komt thuis minder goed tot rust. Je staat voortdurend “aan”, waardoor je cortisolniveau (het stresshormoon) hoog blijft. Dit verhoogt de kans op chronische stress en uiteindelijk burn-out. Je bouwt bovendien de dag niet rustig af tijdens de avonduren en dat kan tot slaapproblemen leiden. Het blauwe licht van je schermpje doet daar nog een schepje bovenop.
Maak afspraken
In Frankrijk is het “recht op onbereikbaarheid” voor werknemers wettelijk vastgelegd. In Nederland is het nog niet zover. Hoewel sommige werkgevers de mailserver in de avonduren geen e-mails meer laten versturen. Meestal moet je echter zelf het gesprek aangaan als de berichtenstroom je te veel wordt.
Check eerst bij je leidinggevende of bereikbaarheid eigenlijk wel van je verwacht wordt. Vaak hebben werkgevers alle begrip als je de werkmail links laat liggen op je vrije dag en appjes negeert in het weekend.
Stel daarnaast met je collega’s regels op voor de teamapp. Maak een aparte, niet-verplichte appgroep aan voor privénieuwtjes, grapjes en foto’s van (klein-)kinderen en huisdieren. Spreek af dat jullie de appgroep niet gebruiken voor overleg met één collega en dat je bij vragen alleen reageert als je het antwoord weet. Dat scheelt al vele “bliepjes” per dag. Een laatste gouden regel: ga je op vakantie, verwijder jezelf dan tijdelijk uit de teamapp. Zo kom je echt even los van het werk.
Mantelzorg en bereikbaarheid
Ben je naast je werk in de zorg ook mantelzorger? Dan kan het altijd bereikbaar zijn je juist op het werk parten spelen. Want wat als je dementerende moeder je steeds angstig opbelt? Als op dezelfde ochtend drie zorgverleners van je moeder telefonisch willen overleggen? Als je broer om de haverklap appt waar iets ligt in het huis van jullie vader?
Omdat je als mantelzorger een extra rol op je hebt genomen die energie vraagt, is stress voorkomen ook extra belangrijk. Communiceer met je medemantelzorgers wanneer je wel en niet bereikbaar bent en activeer het netwerk van de mantelzorgvrager, zodat jij niet degene bent die altijd gebeld wordt.