Meer werkplezier? Laat zorgmedewerkers sleutelen aan hun baan

Annet de Lange is bijzonder hoogleraar Duurzame inzetbaarheid op de arbeidsmarkt aan de Open Universiteit. Ze onderzoekt hoe zorgorganisaties en professionals duurzaam aan het werk kunnen blijven, met aandacht voor werkplezier, werkdruk en persoonlijke ontwikkeling. Daarnaast is ze senior managing consultant bij Berenschot en verbonden aan IZZ, waar ze inspiratiesessies verzorgt voor zorgorganisaties. Annet staat bekend als iemand die wetenschap en praktijk moeiteloos met elkaar verbindt. 

“Vraag je het aan zorgmedewerkers zelf, dan noemen ze vaak drie dingen: fijne collega’s, leuk werk en het gevoel dat je ertoe doet,” zegt Annet. “In wetenschappelijke termen draait werkplezier om drie elementen: 

1. Autonomie: zelf invloed kunnen uitoefenen op je werk
2. Sociale verbinding: goed contact met collega’s, leidinggevenden en patiënten
3. Ontwikkeling van competenties: zinvol werk doen dat bij je past 

Voor organisaties is werkplezier bovendien een manier om verzuim te verlagen en medewerkers langer te behouden.” 

“Begin bij een gedeeld beeld van wat werkplezier is,” stelt Annet. “Betrek daarin medewerkers, leidinggevenden én cliënten. En houd het simpel: wat geeft energie, en wat kost energie? 

Energiegevers zijn bijvoorbeeld complimenten, humor, fijne samenwerking. Energieverslinders zijn vaak te veel administratie, negatieve feedback of onduidelijke verwachtingen. Als je die samen in kaart brengt, heb je een krachtige basis voor verbetering.” 

Een van de meest effectieve manieren om werkplezier te versterken is volgens Annet job crafting: “Laat medewerkers hun werk deels naar eigen inzicht vormgeven. Dat kan groot of klein zijn. Denk aan een opleiding volgen, van team wisselen, of zelfs iets eenvoudigs als posters ophangen of andere koffie uitproberen. Alles wat helpt om je werk persoonlijker en zinvoller te maken. 

Soms zit verbetering juist in wat je weglaat. In een organisatie waar ik kwam, leverde het afschaffen van een onrustige WhatsApp-groep al direct meer rust op.” 

Annet wijst op het belang van maatwerk: “Wat werkplezier betekent, verschilt per levensfase. Jongeren willen vaak ontwikkelen, ouders zoeken balans, en medewerkers richting pensioen willen hun ervaring zinvol inzetten. Het Radboudumc werkt al met levensfasegericht personeelsbeleid. Een mooi voorbeeld van hoe je structureel aandacht kunt geven aan de verschillende behoeften binnen je team.” 

“Zorg dat acties niet in de lucht blijven hangen,” zegt Annet. “Betrek medewerkers bij de uitvoering, en koppel terug wat hun inbreng heeft opgeleverd. Een collega bedanken voor een goede verandering maakt het verschil. Ook belangrijk: zorg voor opvolging van trainingen, bijvoorbeeld via tips per mail of verhalen van collega’s.” 

En, niet onbelangrijk: wees zelf een energiegever. “Geef complimenten. Laat zien dat je mensen ziet. En vraag jezelf af: hoe draag ik bij aan een positieve werkomgeving?” 

“Elke organisatie heeft voorlopers. Gebruik die als ambassadeurs. Maak het laagdrempelig, bijvoorbeeld met een app met spelelementen. En benut de mogelijkheden voor subsidie. Werkplezier hoeft geen geldverslindend project te zijn.” 

Een effectieve methode is actieleren, waarbij teams in korte tijd verbeteracties bedenken én uitvoeren. Op actieleernetwerk.nl vind je inspirerende voorbeelden van zorgorganisaties die dit al toepassen. 

“Breng je eigen interesses en drijfveren in kaart: wat geeft jou plezier in je werk? Wat past bij jou, wat wil je anders? En waar kun je dat zelf beïnvloeden? Ga daarover in gesprek met collega’s én je leidinggevende. Werkplezier begint bij inzicht in jezelf.” 

Zeggenschap in de zorg is essentieel voor werktevredenheid en het verminderen van stress en burn-out! Meer zeggenschap kan ook creativiteit en de kwaliteit van besluitvorming verbeteren. Dankzij wetenschappelijk onderzoek weten we dat dit programma leidt tot vele voordelen, waaronder: minder verzuim, minder lichamelijke uitputting van professionals en meer kwaliteit van zorg. 

Het programma Informeel Zeggenschap van IZZ geeft zorgprofessionals een stem via een praktische aanpak. Het programma richt zich op het vergroten van zeggenschap op organisatieniveau.