Naastentraining enorme hulp voor mantelzorgers
Ook na je pensioen kun je als zorgmedewerker van grote waarde zijn. Bijvoorbeeld door als vrijwilliger ‘naastentraining’ te geven: coach-sessies aan mantelzorgers met een naaste die psychisch ziek is. Voor deelnemers Maria en Ronald, die een volwassen zoon hebben met schizofrenie, maakte deze training een wereld van verschil.
‘Het geeft me de kracht om te vechten voor mijn geliefde’
Als zorgmedewerker weet je dat niet alleen cliënten of patiënten professionele ondersteuning nodig hebben. Ook hun naasten kunnen regelmatig een steuntje in de rug gebruiken. Dat geldt zeker voor naasten van mensen met langdurig psychische klachten. Speciaal voor hen is er Stichting Naastentraining, waar je als familielid gratis coachsessies kunt volgen – een initiatief van een gepensioneerd GGZ-medewerker en een ervaringsdeskundige.
De naastentraining is bedoeld voor familieleden, partners of vrienden van een persoon die psychisch ziek is. Denk bijvoorbeeld aan mensen met persoonlijkheidsstoornissen, psychoses of verslavingsproblemen. Het kan lastig zijn met zo iemand te communiceren, of grenzen te stellen. In de naastentraining krijgen de deelnemers tips en tricks om hiermee om te gaan, van professionals die daar jarenlang ervaring mee hebben. Ook simpelweg een luisterend oor bieden kan veel betekenen. Met vier tot zes trainingen zijn naasten vaak al erg geholpen.
Ellende bespaard
Toen Maria en Ronald zich aanmeldden voor de naastentraining, was net een paar jaar bekend dat hun volwassen (stief)zoon lijdt aan schizofrenie. Een diagnose die de boel behoorlijk op zijn kop zette, vertelt Maria. ‘Mijn zoon Steve was 25 en had er allerlei therapieën en behandelingen op zitten, maar al die tijd heeft niemand gezien dat hij schizofrenie heeft.’
Uiteindelijk belandde Maria zelf via de huisarts bij een psycholoog. Die hoorde het verhaal over Steve aan en zei toen duidelijk: je zoon heeft schizofrenie. ‘Ze noemde punten op die bij die ziekte horen en alles klopte. De psychoses, het afzonderen, de stemmen in zijn hoofd, de agressie die daaruit voortkomt. Steve en ik hebben er allebei om moeten huilen. Als we dit eerder hadden geweten, had dat zóveel ellende bespaard.’
Tiny van Hees geeft naastentraining: "Er zitten geen grenzen aan onze hulp"
Tiny van Hees en Tom Rusting begonnen in 2020 Stichting Naastentraining, vanuit een wens hulp te kunnen bieden aan familieleden van mensen met een psychische ziekte. Tom als familie-ervaringsdeskundige, Tiny als gepensioneerd sociaalpsychiatrisch verpleegkundige.
‘Mijn ervaring is dat naasten over het algemeen weinig hulp krijgen’, vertelt Tiny. ‘Terwijl zíj weer met hun kind, partner of vriend verder moeten. Tom en ik trainen ze vooral op het herstel of behoud van de relatie. Het mooie is: er zitten geen grenzen aan onze hulp. Hoewel we meestal met vier sessies uitkomen, mag meer ook. En als er tussendoor iets is, kunnen mensen altijd contact opnemen. Ook fijn: er is geen verwijzing nodig.’
Meer weten of aanmelden? Ga naar naastentraining.nl. Ben je gepensioneerd GGZ-medewerker en wil je je ook als vrijwilliger inzetten voor de stichting? Stuur dan een e-mail naar info@naastentraining.nl.
Uit huis geplaatst
Want het is pittig om te leven met iemand die lijdt aan een ernstige psychische ziekte, vertelt ook stiefvader Ronald. Hij kreeg een relatie met Maria toen Steve twaalf was.
Ronald: ‘Steve werd steeds minder handelbaar. In het begin dachten we dat hij gewoon heftig aan het puberen was, of dat het lag aan het blowen waar hij mee was begonnen. Maar de woede-uitbarstingen werden steeds heftiger. Hij bleef dan maar doorratelen, schoppen en slaan – wij konden hem niet meer bereiken. Steve is toen een tijd uit huis geplaatst en naar een gesloten jeugdzorg-instelling gegaan.’
Maria: ‘Hij heeft daarna gezworven en in de gevangenis gezeten. Dan was hij weer maandenlang onbereikbaar, dan hoorden we eens wat. Dat machteloze gevoel dat je als moeder hebt; daar ging ik helemaal aan onderdoor. Werken lukte niet meer. Om telkens een blij koppie op te moeten zetten voor collega’s die er ook niets aan kunnen doen – dat was, en is nog steeds, te zwaar.’
‘Dat machteloze gevoel als moeder, daar ging ik helemaal aan onderdoor’
Lotgenotengroep
De diagnose schizofrenie bracht geen directe oplossing, maar in ieder geval een verklaring voor Steve zijn gedrag. Het zorgde er ook voor dat Maria deelnam aan een lotgenotengroep op Facebook. Daar hoorde ze over de naastentraining. ‘Ik deed een aanvraag bij de stichting en kreeg meteen een mail terug. Ronald en ik mochten beginnen met online coachsessies van een uur met oprichters Tiny en Tom.’
Maria en Ronald konden bij hen het hele verhaal van Steve kwijt, van A tot Z. Maria ervaarde dat als een enorme opluchting. ‘Op een handjevol familieleden na weet namelijk niemand van Steve. In mijn cultuur is het niet gebruikelijk dat soort dingen te delen. Daar krijg je alleen maar roddel en verwijt van. We voelden ons tijdens de training enorm gehoord en getroost. Het gevoel dat we niet de enige zijn. Ik voelde de stress zo – pfff – van me afglijden.’
Niet veroordelend
Ronald: ‘In de naastentraining hebben we veel handvatten gekregen over hoe we het beste met Steve om kunnen gaan. Door artikelen en filmpjes weten we nu beter welke vraagstelling je moet gebruiken en hoe je hem benadert. Het helpt bijvoorbeeld niet om te pushen dat hij moet stoppen met blowen. Het is beter om te vragen: waarom blow je eigenlijk? Wat voel je dan? Zouden wij het ook eens moeten proberen? Niet veroordelend, maar inlevend.’ Maria: ‘En het werkt! Hij vertelde dat hij blowen gewoon lekker vindt. Hij doet het niet per se om de stemmen in zijn hoofd te dempen. Dat hij er überhaupt over vertelt, komt echt door de naastentraining.’
Ondertussen gaat het naar omstandigheden goed met Steve. Hij woont begeleid en krijgt medicatie, waardoor zijn psychoses minder heftig zijn. Maria: ‘Het grote verschil met vroeger is dat ik door de naastentraining inzicht heb gekregen in het ziektebeeld. Daardoor kan ik Steve steeds beter lezen. Vorige week nog zag ik aan zijn ogen dat hij tegen een psychose aan zit. Dat inzicht geeft je de kracht om te vechten voor je geliefde. En dat is wat je nodig hebt in het leven.’
Om privacyredenen zijn de namen van Maria, Ronald en Steve gefingeerd.
Mantelzorger, kom even op adem
Meer dan de helft van de mantelzorgers vraagt nooit om hulp. Terwijl die hulp er vaak wél is. Ben jij mantelzorger voor een naaste, en wordt dat je weleens te veel? IZZ ondersteunt je op verschillende manieren.