Naar gezond gedrag: Inschattingsfoutje?! Het referentie-effect
In een nieuw onderzoek van Stichting IZZ i.s.m. de Universiteit Utrecht gaan we op zoek naar directe, eenvoudige en effectieve gedragsinterventies om zorgmedewerkers gezonder te laten werken.
In deze column van Henrico van Roekel bespreken we verschillende manieren waarop ons gedrag soms onbewust beïnvloed wordt door onze werkomgeving, hoe dat komt en wat je er aan kunt doen
Herkenbaar?
Jantine, verpleegkundige in een ziekenhuis, ziet op het overdrachtsformulier staan dat haar collega Sandra het flink te stellen heeft gehad met patiënt Robert tijdens de afgelopen nachtdienst: ‘nogal zeurderig, werd er erg moe van!!’ staat er. Dat zal Sandra niet voor niets hebben gezegd. Als Robert na een aantal uren opeens begint te kermen, denkt Jantine: hier heb ik even geen zin in. Ze gaat door met het helpen van een andere patiënt. Maar het kermen houdt niet op en als ze, later dan ze normaal zou doen, toch maar gaat kijken, blijkt er wel degelijk iets aan de hand: Robert is helemaal wit weggetrokken. Jantine schrikt ervan: waarom nam ze Robert niet serieus?
Hoe werkt het?
Het referentie-effect treedt op wanneer één (soms het eerste) stukje informatie je verdere beslissingen beïnvloedt. Dat is een probleem als het ervoor zorgt dat je minder goede beslissingen maakt dan je had gedaan als je dit stukje informatie niet geweten had. In het geval van Jantine had ze een andere beslissing genomen als ze dit niet had gelezen in de overdracht van collega Sandra.
Hoe los je het op?
De eerste stap is je bewust zijn van dit effect, zodat je het kan herkennen wanneer het je beïnvloedt. Bedenk eens wanneer jij hier vooral vatbaar voor bent. Dat kan zijn bij bepaalde patiënten of op bepaalde momenten van de dag. Zo kun je er van te voren al rekening mee houden. Je kunt het effect zoals in dit voorbeeld ook verminderen. Bijvoorbeeld, schrijf in de overdracht alleen feitelijke informatie op en geen meningen of gevoelens over een patiënt.
Bronnen:
Hafez, Z. (2016) Weighed Down by Words: How to Recognize and Avoid Anchoring Bias. Retrieved from: https://www.emra.org/emresident/article/weighed-down-by-words-how-to-recognize-and-avoid-anchoring-bias/
Scott IA. Errors in clinical reasoning: causes and remedial strategies. BMJ. 2009;338:b1860.
Croskerry P. The importance of cognitive errors in diagnosis and strategies to minimize them. Acad Med. 2003;78(8):775–780.
Henrico van Roekel is promovendus aan de Universiteit Utrecht, bij het Departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap. Hij doceert studenten en werkt aan zijn onderzoek over hoe het welzijn en gezond werken van zorgmedewerkers verbeterd kan worden door leiderschap, onder andere door gedragsinterventies. Dit onderzoek voert hij uit in opdracht van Stichting IZZ, een collectief van Nederlandse zorgmedewerkers met 410.000 leden. Hiervoor behaalde hij zijn bachelor in bestuurs- en organisatiewetenschap alsmede de researchmaster aan hetzelfde departement. Tijdens zijn studie voerde hij onder andere onderzoek uit voor Gemeente Utrecht, het Ministerie van Justitie en Veiligheid, en het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek.